Hệ số lương cơ bản là một trong những vấn đề quan trọng nhất mà người lao động cần biết khi tham gia vào thị trường lao động. Tuy nhiên, hiện nay nhiều người vẫn chưa nắm rõ những quy định này. Chính vì thế, hãy cùng Johnson’s Blog tìm hiểu thêm thông qua bài viết dưới đây nhé!
Mức lương Cơ sở là gì?
Mức lương cơ sở là một loại chỉ số nhằm thể hiện mức tiền công tối thiểu mà người lao động được hưởng cho một vị trí công việc cụ thể.
Mức lương cơ sở năm 2021 là 1.490.000/tháng (Căn cứ Nghị quyết số 128/2020/QH14)
Tuy nhiên nhiều doanh nghiệp hiện nay cũng có thực hiện một số chính sách điều chỉnh và xây dựng một thang hệ số lương để tính toán mức lương cơ bản cho nhân viên cũng các trợ cấp đi kèm hay các chế độ cho nhân viên của mình.
Đây được xem như là một yếu tố của thang lương và bảng lương, là cơ sở để doanh nghiệp hay các cơ quan nhà nước nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động và các chế độ liên quan. Cụ thể:
- Các cơ quan nhà nước sẽ có cấp bậc và khung hệ số lương riêng
- Các doanh nghiệp tư nhân sẽ có hệ số lương theo các cấp bậc khác nhau, bậc lương cũng căn cứ vào trình độ, bằng cấp và cấp bậc chức vụ trong doanh nghiệp
>>>Xem thêm: Phần mềm quản lý nhân sự chuyên nghiệp mà bạn cần biết
Hệ số Lương (HSL) Cơ bản là gì?
Hệ số lương cơ bản là một khái niệm trong lĩnh vực lương thưởng, được sử dụng để tính toán mức lương cơ bản của một nhân viên. Hệ số này thường được áp dụng trong các công ty, tổ chức, doanh nghiệp để quy định mức lương tối thiểu cho một vị trí, một cấp bậc hay một ngành nghề nào đó.
Cụ thể, hệ số lương cơ bản là một số hằng được nhà tuyển dụng, công ty quy định và thông báo cho các nhân viên. Số này thường được tính dựa trên mức lương trung bình của một ngành nghề hoặc vị trí công việc nào đó, phụ thuộc vào kinh nghiệm và trình độ của nhân viên.
Khi tính lương cho nhân viên, hệ số lương cơ bản sẽ được nhân với số giờ làm việc hoặc số ngày công của nhân viên để tính ra mức lương cơ bản của họ. Từ đó, sẽ có các khoản phụ cấp, trợ cấp, thưởng hoặc khấu trừ khác được tính vào để tính toán mức lương thực tế của nhân viên.
Định nghĩa hệ số lương cơ bản có thể hiểu là hệ số lương mà người lao động được tính khi làm việc tại một cơ quan, tổ chức.
Tại Thông tư số 17/2015/TT-CLDTBXH, Nghị định số 145/2020/NĐ-CP quy định:
- Trình độ Trung cấp: Hệ số là 1.86.
- Trình độ Cao đẳng: Hệ số là 2.10.
- Trình độ Đại học: Hệ số là 2.34.
Trên thực tế, hệ số này thường được sử dụng để tính lương cơ bản cho các cán bộ công tác trong các cơ quan nhà nước bằng việc nhân với hệ số lương cơ bản tương ứng với công việc.
Đối với các doanh nghiệp ngoài khu vực công, lương cơ bản là khoản tiền mà nhân viên và bộ phận HR của doanh nghiệp thoả thuận trong hợp đồng lao động. Đây là cơ sở để tính toán mức lương trong bảng lương, phụ cấp và các chế độ đãi ngộ khác. Theo thời gian, mức lương cơ bản sẽ có sự điều chỉnh nhất định theo quy định của doanh nghiệp.
>>>Xem thêm: Quản lý tiền lương khoa học và hiệu quả
Cách tính Lương theo hệ số
Cách tính mức lương theo hệ số lương được thực hiện theo công thức chung như sau:
Mức lương hiện hưởng = Mức lương cơ sở x Hệ số lương hiện hưởng
Trong đó:
Mức lương cơ sở được điều chỉnh theo các văn bản pháp luật hiện hành phù hợp với tình hình kinh tế xã hội tại thời điểm được quy định.
Hệ số lương hiện hưởng được quy định theo Pháp luật ở từng nhóm cấp bậc sẽ khác nhau.
Cách tính mức lương theo hệ số lương áp dụng từ ngày 01/07/2019 được tính theo công thức sau:
Mức lương = 1.490.000 VNĐ x Hệ số lương hiện hưởng
Ví dụ mức lương cơ sở hiện đang là 1.490.000 đồng, hệ số lương cơ bản cho công chức có trình độ đại học là 2,34 . Lương cơ bản của công chức đó sẽ là 1.490.000 x 2,34 = 3.486.600 đồng.
Hệ số lương hiện hưởng của công chức, viên chức được xác định theo cách xếp loại công chức, viên chức dựa trên các bảng hệ số lương được quy định trong phụ lục được ban hành kèm theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP.
Ngoài ra, tương ứng với mỗi ngành nghề, bên cạnh mức lương cơ bản, NLĐ còn có thể được nhận thêm các khoản phụ cấp theo hệ số tương ứng theo quy định, khi đó, mức thu nhập hàng tháng sẽ tăng lên đáng kể.
Theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP hiện nay có từ 1 đến 12 bậc lương, hệ số lương tăng dần từ bậc 1 đến bậc 12.
Ngoài mức lương chính, các cán bộ, công nhân viên còn được hưởng thêm phần lương phụ cấp căn cứ vào chức vụ, công việc, thâm niên… của từng đối tượng cụ thể và từng trường hợp mà mức lương phụ cấp sẽ được tính khác nhau.
>>>Xem thêm: Những lợi ích tuyệt vời của phần mềm lương
Lợi ích của HSL Cơ bản
Hệ số là một công cụ quản lý lương quan trọng và có nhiều lợi ích, bao gồm:
- Cung cấp một phương pháp đơn giản để tính toán lương: HSL cơ bản là một công cụ đơn giản và dễ hiểu để tính toán mức lương cho các nhân viên trong công ty.
- Điều chỉnh các khoản lương theo định kỳ: HSL cơ bản cũng cho phép công ty điều chỉnh các khoản lương theo định kỳ để phản ánh thị trường lao động hiện tại.
- Giúp định vị các vị trí công việc: HSL cơ bản có thể giúp công ty định vị các vị trí công việc khác nhau và xác định mức lương tương ứng.
- Giúp quản lý lương hiệu quả: HSL cơ bản cũng giúp quản lý lương hiệu quả bằng cách cung cấp một cơ sở để so sánh mức lương của các nhân viên và đảm bảo rằng các khoản lương được trả đúng với trình độ và vị trí công việc của từng nhân viên.
- Hỗ trợ quản lý tài chính: HSL cơ bản cũng có thể giúp công ty dự đoán chi phí lương trong tương lai và quản lý tài chính hiệu quả hơn.
Hạn chế của HSL Cơ bản
Mặc dù hệ số lương cơ bản là một công cụ phổ biến để tính lương, nhưng nó cũng có một số hạn chế như sau:
- Không phản ánh đầy đủ giá trị của nhân viên: HSL cơ bản không phản ánh đầy đủ giá trị của một nhân viên. Những người có năng lực, kỹ năng và kinh nghiệm cao có thể được trả mức lương cao hơn so với hệ số lương cơ bản, trong khi những người có năng lực thấp hơn sẽ được trả mức lương thấp hơn.
- Không linh hoạt: HSL cơ bản là một con số cố định và không thay đổi trong thời gian. Điều này có nghĩa là nó không thể phản ánh sự thay đổi của thị trường lao động, nhu cầu của công việc hay sự tiến bộ của nhân viên.
- Khó thay đổi: khi đã được thiết lập, hệ số lương cơ bản có thể khó để thay đổi do các quy định pháp luật và chính sách của công ty. Việc thay đổi hệ số lương cơ bản cần phải thông qua các quy trình và thỏa thuận giữa nhà tuyển dụng và các đại diện của nhân viên.
- Không phù hợp cho một số ngành nghề: HSL cơ bản có thể không phù hợp cho một số ngành nghề hoặc công việc đặc biệt, nơi mức lương phải được tính dựa trên các yếu tố khác nhau, chẳng hạn như công việc theo dự án, doanh số bán hàng, hoặc hiệu suất cá nhân.
- Không phân biệt giữa nhân viên chất lượng khác nhau: HSL cơ bản trả lương cho nhân viên dựa trên các yếu tố như trình độ, kinh nghiệm, vị trí công việc, … Nhưng nó không phân biệt giữa những nhân viên có hiệu suất làm việc khác nhau và có thể dẫn đến việc thanh toán những khoản lương không tương xứng với sự đóng góp thực tế của từng nhân viên.
Nguyên tắc pháp lý trong điều chỉnh tiền lương hiện nay
Tuân thủ quy định của pháp luật về tiền lương
Các công ty, tổ chức cần tuân thủ các quy định pháp lý liên quan đến tiền lương như quy định về tối thiểu mức lương, các quy định về trả lương đầy đủ, kịp thời, đúng quy định pháp luật.
Tôn trọng sự thoả thuận của các bên về tiền lương trong quan hệ lao động
Một trong những nguyên tắc pháp lý về tiền lương đầu tiên đó chính là dựa trên sự thoả thuận tự nguyện giữa hai bên và không làm trái pháp luật. Bởi thực chất liêng lương chính là sự đánh đổi của sức lao động và được thoả ước tập thể.
Sự thoả thuận này dựa trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, đảm bảo thực hiện đầy đủ và hai bên có trách nhiệm, nghĩa vụ trong thời gian hợp đồng có hiệu lực.
Điều chỉnh tiền lương ở giới hạn nhất định
Bên cạnh sự tôn trọng lẫn nhau, tiền lương cần được đảm bảo mức giới hạn nhất định. Trong đó, mức lương không được thấp hơn mức lương tối thiểu. Đồng thời, nguyên tắc này cũng đảm bảo quyền lợi của người lao động, có tính pháp lý cao.
>>>Xem thêm: Tìm hiểu Cấu trúc Lương là gì?
Đảm bảo công bằng và không phân biệt đối xử về tiền lương
Đối với nguyên tắc này, người lao động sẽ được đảm bảo công bằng trong thụ hưởng. Từ đó tiền lương cũng sẽ được trả theo năng suất, chất lượng và hiệu quả lao động mà người lao động mang lại. Đồng thời, đây cũng là yếu tố giúp cân bằng với điều kiện kinh tế, xã hội.
Xem thêm: Tư vấn chiến lược kinh doanh – Chìa khóa giúp doanh nghiệp thành công
Lời kết
Hệ số lương cơ bản là một phương pháp thường được sử dụng để tính toán tiền lương của nhân viên trong các công ty, tổ chức. Tuy nhiên, hệ số lương cơ bản cũng có những hạn chế như khó cập nhật, không phản ánh được năng lực và đóng góp thực tế của nhân viên. Việc điều chỉnh tiền lương đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, đồng thời cũng làm tăng sự hài lòng và năng suất của nhân viên, đóng góp vào sự phát triển bền vững của công ty.
Trên đây là toàn bộ những chia sẻ của Johnson’s Blog về hệ số lương cơ bản. Mong rằng bạn đọc có thể hiểu những vấn đề liên quan đến mức lương và đặc biệt là bảo vệ quyền lợi của mình.
Tiếng Việt 
English