IFRS là gì? Hướng dẫn Tổng thể

Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) được phát triển bởi Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế, là một nhóm làm việc gồm các cơ quan thiết lập chuẩn mực báo cáo tài chính từ nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới. Mục đích của IFRS là tạo ra một khuôn khổ báo cáo tài chính chung sẽ minh bạch hơn, có thể so sánh được và hiệu quả hơn cho các hoạt động kinh doanh trên toàn thế giới. IFRS cung cấp tính nhất quán giữa các công ty báo cáo thông tin tài chính của họ bằng nhiều ngôn ngữ và khu vực pháp lý, trong khi vẫn cho phép các biến thể cục bộ khi thích hợp. Hãy cùng Johnson’s Blog tìm hiểu IFRS là gì qua bài viết sau.

IFRS là gì?

IFRS được viết tắt từ cụm từ International Financial Reporting Standards có nghĩa là các chuẩn mực về Báo cáo tài chính quốc tế gồm những quy định cách thức báo cáo các loại giao dịch và sự kiện cụ thể trong báo cáo tài chính được ban hành bởi Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (International Accounting Standards Board – IASB) cùng với các mục tiêu đặt ra thành những quy tắc chung. 

Điều này giúp các báo cáo tài chính được thống nhất, minh bạch và có thể so sánh trên toàn thế giới. Từ đó, tạo nên một ngôn ngữ kế toán toàn cầu khiến các báo cáo tài chính không còn phân biệt giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ trở nên minh bạch, thống nhất, đáng tin cậy và có thể tham khảo. 

IFRS có khả năng xác định cách mà các công ty, doanh nghiệp duy trì và báo cáo tài khoản của họ, xác định các loại giao dịch và sự kiện có tác động tài chính. 

Nhưng chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế được thiết lập nhằm tạo ra ngôn ngữ kế toán chung nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp báo cáo tài chính được thống nhất và đáng tin cậy từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác, từ quốc gia này sang quốc gia khác. 

Lịch sử IFRS

Trước IFRS (2001), Chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) được ban hành chủ yếu để đáp ứng nhu cầu kế toán của từng quốc gia hoặc những yêu cầu phát sinh từ các hiệp định tránh đánh thuế hai lần liên quan đến hai hoặc nhiều quốc gia.

Quá trình toàn cầu hóa nhanh chóng, các công ty đa quốc gia cần một bộ nguyên tắc kế toán duy nhất có thể được áp dụng trên toàn cầu bất kể ranh giới quốc gia.

IFRS được đề xuất lần đầu tiên vào năm 2001 bởi Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB) và kể từ đó đã được hầu hết các quốc gia trên thế giới áp dụng.

IFRS đôi khi bị nhầm lẫn với Chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS), là những tiêu chuẩn cũ hơn mà IFRS đã thay thế vào năm 2000.

Hiện tại, có hơn 167 quốc gia và vùng lãnh thổ tuân thủ hoàn toàn IFRS, bao gồm tất cả các quốc gia thành viên của Liên minh Châu Âu. Riêng Hoa Kỳ và Canada sử dụng một hệ thống nguyên tắc kế toán khác (GAAP).

Tại sao IFRS lại quan trọng?

Các Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) rất quan trọng vì chúng cung cấp một khuôn khổ thống nhất cho báo cáo tài chính trên toàn thế giới. Điều này giúp việc so sánh và hiểu hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp trở nên dễ dàng hơn, đồng thời giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt về việc nên đầu tư vào công ty nào.

IFRS cung cấp hướng dẫn về cách doanh nghiệp nên báo cáo thu nhập, chi phí, tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Chúng cũng bao gồm các điều khoản về tiết lộ các sự kiện quan trọng, chẳng hạn như mua lại hoặc thoái vốn. Bằng cách tuân theo các tiêu chuẩn IFRS, các tổ chức có thể thúc đẩy tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động của mình.

Yêu cầu IFRS tiêu chuẩn

Các yêu cầu tiêu chuẩn của IFRS đã làm cho báo cáo tài chính nhất quán và minh bạch trên toàn cầu, từ đó giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định tài chính sáng suốt. Họ cũng giúp các doanh nghiệp lập kế hoạch giao dịch tài chính một cách tự tin.

Có một số khía cạnh của hoạt động kinh doanh mà IFRS đặt ra các quy tắc bắt buộc. Chúng bao gồm các yêu cầu về báo cáo tình hình tài chính, Báo cáo thu nhập toàn diện, Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Sau đây là tổng quan ngắn gọn về từng loại:

Báo cáo tình hình tài chính

Tên gọi khác là bảng cân đối kế toán của một doanh nghiệp là một báo cáo toàn diện thể hiện tài sản, nợ phải trả và dòng tiền. Nó có thể được sử dụng để giúp quyết định có nên đầu tư vào công ty hay không, hoặc để đàm phán với người cho vay. Một báo cáo về tình hình tài chính được xây dựng tốt sẽ phác thảo tình hình tài chính hiện tại của công ty và những kỳ vọng trong tương lai. IFRS tác động nhiều đến cách thức báo cáo các thành phần của bảng cân đối kế toán.

Báo cáo thu nhập toàn diện (SCI)

Tóm tắt những thay đổi về tình hình tài chính của một tổ chức trong một khoảng thời gian. Nó thường được chuẩn bị như một phần của báo cáo hàng năm và nó có thể cung cấp thông tin quan trọng về hoạt động của một tổ chức. Các thành phần chính của SCI là thu nhập ròng, dòng tiền từ hoạt động kinh doanh, thay đổi trong các hạng mục vốn lưu động phi tiền mặt và lãi hoặc lỗ đầu tư.

Mục đích của SCI là cung cấp cho các cổ đông thông tin có thể giúp họ hiểu công ty đã hoạt động tài chính tốt như thế nào trong các giai đoạn cụ thể. Nó cũng cho phép các giám đốc và cán bộ thể hiện khả năng quản lý hoạt động thành công và đưa ra quyết định đúng đắn dựa trên dữ liệu khách quan.

Để chuẩn bị một SCI, các nhà phân tích phải thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau: dòng doanh thu, chi phí liên quan đến các dòng doanh thu đó, chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh và đầu tư vào tài sản, thiết bị nhà máy (PPE), v.v. Những số liệu này sau đó được kết hợp thành một bức tranh thống nhất để các nhà đầu tư và những người khác dựa vào các báo cáo tài chính có được sự hiểu biết chính xác về những gì đã đi xuống trong một khoảng thời gian nhất định.

Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu

Là một tài liệu mà các công ty sử dụng để báo cáo thay đổi về thu nhập hoặc lợi nhuận của họ trong kỳ tài chính nhất định. Thông tin này có thể rất hữu ích cho các nhà đầu tư vì nó cho phép họ theo dõi tiến trình tài chính của công ty theo thời gian. Bằng cách hiểu lợi nhuận và thua lỗ thay đổi như thế nào theo thời gian, nhà đầu tư có thể đánh giá tốt hơn liệu họ có kiếm được tiền từ khoản đầu tư của mình hay không.

Bằng cách xem báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu của công ty, bạn có thể biết tổng quan về tình hình tài chính hiện tại của công ty – tốt hay xấu tùy thuộc vào dòng nào có lãi hoặc không có lãi so với các mức trước đây.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cung cấp một bức tranh chi tiết về tình trạng tài chính tổng thể của công ty. Báo cáo này bao gồm thông tin về nguồn và sử dụng tiền, cũng như những thay đổi về tài sản và các khoản phải trả trong kỳ. Có thể hữu ích cho các nhà đầu tư khi hiểu được số tiền đang được sử dụng để tài trợ cho các hoạt động và liệu có bất kỳ vấn đề nào có thể cần chú ý hay không.

Ai dùng IFRS?

Các doanh nghiệp có trụ sở tại hơn 167 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm tất cả các quốc gia trong Liên minh Châu Âu, sử dụng IFRS.

Nhiều doanh nghiệp đã triển khai IFRS hoặc đang trong quá trình triển khai. Và, khi việc áp dụng tiếp tục phát triển, IFRS trở nên phổ biến hơn theo thời gian.

Sự cần thiết của IFRS hiện nay

Vậy tại sao phải sử dụng IFRS nếu chúng không bắt buộc? Có một số lý do cần thiết sau đây:

• Cải thiện tính minh bạch – Khung chuẩn hóa làm cho dữ liệu tài chính rõ ràng và dễ hiểu hơn đối với cả người dùng nội bộ (chẳng hạn như người quản lý) và đối tượng bên ngoài (bao gồm cả cổ đông).
• Nâng cao khả năng so sánh – Bằng cách triển khai IFRS, các công ty đại chúng có thể so sánh hiệu quả hoạt động của mình với hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp tương tự mà không cần phải dựa vào các thước đo chủ quan tiềm ẩn như báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hoặc bảng cân đối kế toán. Tính minh bạch tăng lên này có thể dẫn đến việc ban quản lý cấp cao ra quyết định tốt hơn và cải thiện khả năng tiếp thị của cổ phiếu công ty

So sánh IFRS và GAAP

Cả hai đều có cùng mục tiêu là làm minh bạch, rõ ràng, trung thực các chỉ số trong báo cáo tài chính của các công ty trên toàn cầu.

IFRS được thiết kế dựa trên tiêu chuẩn mang tính toàn cầu, có khả năng áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới. GAAP được thiết kế dựa trên các quy tắc và chủ yếu được sử dụng tại Mỹ.

Có một số điểm khác biệt trong phương pháp hạch toán giữa IFRS và GAAP, điển hình là phương pháp định giá hàng tồn kho LIFO bị cấm trong IFRS nhưng vẫn được chấp nhận trong GAAP.

Vào tháng 11 năm 2008, Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Hoa Kỳ (SEC) đã ban hành một “Lộ trình” được đề xuất cho một lộ trình khả dĩ dẫn đến một bộ tiêu chuẩn kế toán được chấp nhận trên toàn cầu. Đánh giá xem liệu có thể kết hợp IFRS vào hệ thống báo cáo tài chính cho các tổ chức phát hành của Hoa Kỳ hay không? Tuy nhiên vấn đề này đến nay chưa có nhiều tiến triển.

Lộ trình áp dụng IFRS tại Việt Nam

Lộ trình ứng dụng IFRS tại Việt Nam được chia thành 3 giai đoạn khác nhau, bao gồm:

Giai đoạn 1 – giai đoạn chuẩn bị (từ năm 2019 đến năm 2021)

Trong giai đoạn này, Bộ tài chính chuẩn bị một số điều kiện triển khai thực hiện đề án. Với mục đích hỗ trợ các doanh nghiệp bắt đầu áp dụng IFRS từ năm 2022 cụ thể như: công bố bản dịch IFRS thành tiếng Việt, xây dựng và hướng dẫn áp dụng IFRS,…

Giai đoạn 2 – giai đoạn thử nghiệm (từ năm 2022 đến năm 2025)

Bộ tài chính lựa chọn một vài tổ chức như công ty mẹ của tập đoàn kinh tế Nhà nước, công ty có quy mô lớn chưa niêm yết,… để thành lập báo cáo tài chính hợp nhất theo IFRS. Doanh nghiệp FDI tự nguyện áp dụng IFRS cho việc báo cáo tài chính riêng, Khi doanh nghiệp này đảm bảo được đầy đủ thông tin và giải thích rõ ràng, minh bạch với các cơ quan thuế, cơ quan quản lý,… về việc xác định nghĩa vụ cụ thể với ngân sách nhà nước.

Giai đoạn 3 – giai đoạn bắt buộc áp dụng IFRS (từ sau năm 2025)

Các doanh nghiệp, tổ chức, công ty,.. đều bắt buộc lập báo cáo tài chính hợp nhất theo IFRS. Gồm tất cả các công ty mẹ của các tập đoàn kinh tế nhà nước, các công ty niêm yết, các công ty lớn là công ty mẹ chưa niêm yết. 

Những doanh nghiệp khác là công ty mẹ được phép tự nguyện lập báo cáo tài chính hợp nhất theo IFRS. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần đảm bảo mọi thông tin và giải thích minh bạch với cơ quan quản lý, thuế về việc xác định nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.

Lời kết

Nếu bạn vẫn đang thắc mắc IFRS là gì và liệu nó có thể cải thiện các chuẩn mực kế toán của bạn hay không, thì chúng tôi sẵn sàng trợ giúp bạn. Bạn cần lưu ý rằng các tiêu chuẩn này do các tổ chức tài chính quốc tế như Ủy ban Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB) và Ủy ban Diễn giải Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRIC) đặt ra. Các tiêu chuẩn cung cấp một khuôn khổ báo cáo thống nhất cho các báo cáo tài chính và thông tin liên quan đến kinh doanh được sử dụng bởi những người sử dụng báo cáo tài chính trong các ngành, công ty và quốc gia. Họ nhằm mục đích đảm bảo báo cáo chính xác thông tin tài chính đồng thời giảm rủi ro sai sót báo cáo tài chính. Vì vậy, hãy tiếp tục và bình luận nếu có bất cứ điều gì khác mà bạn muốn Johnson’s Blog đề cập đến!